WWF-Türkiye, tehlike altında olan yeşil deniz kaplumbağalarının (Chelonia mydas) en önemli yuvalama alanlarından biri konumundaki Akyatan Kumsalı’nda yürüttüğü Yeşil Deniz Kaplumbağası İzleme ve Koruma Programı’nın 20’nci yılını kutluyor. Bu yılki saha kampının gönüllüleri arasında ünlü oyuncu Kaan Urgancıoğlu da yer aldı ve yavruları denize uğurlarken kendisi de WWF-Türkiye’nin Doğa Elçisi olarak kamuoyuna duyuruldu.
WWF-Türkiye, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) 7. Bölge Müdürlüğü iş birliğiyle Adana Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda sürdürülen programın 20’nci yılını özel bir saha ziyaretiyle kutladı. Yönetim kurulu üyeleri ile DKMP 7. Bölge Müdürlüğü’nün katıldığı gezide, yeşil deniz kaplumbağası izleme ve koruma çalışmalarının yerinde incelenmesiyle birlikte Kaan Urgancıoğlu’nun Doğa Elçisi olarak yeni döneme geçişinin kamuoyuna duyurulması gerçekleştirildi.
“Burada 20 yıllık bir hikayenin emeği var.” Kaan Urgancıoğlu, Doğa Elçisi olarak yaptığı açıklamada, Akyatan’da başlatılan çalışmaların sadece bir türü değil tüm bir ekosistemi korumayı hedeflediğini belirtti. Yıllardır sürdürülen bu çalışmalarla 7500 yuva takibi ve yaklaşık 270 bin yavru denize ulaştı. Yerel halkın desteğiyle yaşam döngüsünün sürdürülmesine katkıda bulunan proje, doğanın ritmini korumanın ve gelecek nesillere aktarmanın önemini vurguluyor.
20 yılda elde edilen başarılar arasında, yuva yapan dişi kaplumbağaların ölçümü ve markalanması, 2009’dan beri yuva sıcaklıklarının izlenmesiyle cinsiyet dağılımının takip edilmesi, çakal predasyonuna karşı bazı yuvaların kafeslerle korunması ve yumurtadan çıkan yavruların güvenli şekilde denize ulaşmasının sağlanması yer alıyor. Bu çalışmaların sonucunda ilk korunan neslin ergin bireyleri olan anneler bugün Akyatan’a dönerek yumurta bırakıyor; bu döngü, türün sürdürülebilirliği açısından kritik bir başarıyı temsil ediyor.
İlgili çalışmalar, Akdeniz’deki yeşil deniz kaplumbağası popülasyonunun iyileşmesini destekledi ve Kırmızı Liste’deki statüyü de etkiledi. 2023 yılı sonunda IUCN tarafından yapılan değerlendirme, Akdeniz alt popülasyonunun durumunu “Tehdide Yakın (NT)” kategorisine düşürdü. Bu gelişme, doğa korumanın sabır, kararlılık ve güçlü iş birlikleriyle mümkün olduğunun somut bir göstergesidir.
İş Birliği ve Sahada Süreçler
Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) 7. Bölge Müdürlüğü ile WWF-Türkiye’nin yürüttüğü çalışmalar, Akyatan Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda 2006 yılından bu yana devam eden ve Türkiye’nin en uzun soluklu koruma programlarından biri olarak öne çıkıyor. 22 kilometrelik kumsalda 2006–2025 yılları arasında yuva yapan kaplumbağaların sezona bağlı dağılımı, yavru başarısı, çıkış dönemleri ve ekolojisi hakkında kapsamlı veriler toplanıyor.
Mayıs ayında yumurta bırakan kaplumbağaların çıkışları Temmuz’da başladı; bu yıl 467 adet yuva envanteri yapıldı ve yavruların çıkışı Eylül ortasına kadar sürecek. Saha ekipleri, yuva koruma ve takip çalışmalarını aralıksız sürdürüyor ve yavruların güvenli denize ulaşmasını sağlıyor.
Genel Müdür Faruk Atmaca da etkinlikte yaptığı açıklamada, Akyatan’ın RAMSAR alanı statüsünün yanı sıra Türkiye’nin Akdeniz kıyılarında önemli bir yuvalama alanı olduğunu vurguladı. Proje, 2006’dan günümüze uzanan bir iş birliğiyle hayata geçiriliyor ve 2006–2025 döneminde yuva yapılan kaplumbağaların sezona bağlı dağılımı ile ekolojik verileri düzenli olarak kaydediyor.
